Журнал «ТАМЫР» №30 январь-март 2012 г.

Жизнь и творчество Мустафы Шокая – это не только пример беззаветного служения Отчизне, но и уникальный факт проективного к ней отношения, когда она предстает выпестованной в мечтах и мыслях философа-нациестроителя. Нам надо думать ныне о новых методах отношения к духовному наследию Шокая и его жизненным ориентирам. К сожалению, пока речь о нем идет только в терминах то очернения, то признания, то реабилитации, то очередного похода против «предателя» и «врага Советской власти». Этим мы показываем только то, что сами ни на йоту не изменились, т.е. настолько остаемся одной ногой в прошлом, что другая нога может просто отвалиться за ненадобностью. Но именно жизненный путь Шокая и его политическое наследие могли бы стать той твердой почвой, которая поставила бы нас на ноги и распрямила бы во весь рост.

Продолжить чтение

Театр уродов

Я всего лишь играл. Светотени, сценарий
Декорации – мир, где играющий – царь.
Каждый мог бы включиться. Всем тварям – по паре,
А кто право имеет – тот бог, а не тварь.

Я б им все подарил. Даже вечность с коньками.
Я не дьявол, на кой мне сдалась их душа?
Только каждый за пазухой тащит свой камень –
Чтоб топиться. Не строить и не разрушать.

Я хотел бы не править, а дать им свободу.
Но им нужен пастух, чтобы гнать их. Скоты.
Вместо «show must go on» — театр нелепых уродов.
Жечь помосты – лишь трусам, не сжегшим мосты.

Продолжить чтение

(Элегия)

Көктемді көр де
көшті көр,
жарқ ете қалып жанары.
Еңкейе біткен ескі жол
еңіске тартып барады.

Жаңбыр мен қары аралас,
Өліара кезді көзге ілмей.
Саздауға біткен сары ағаш
Сағынышын да сездірмей.

Аспан мен жердің арасы,
Көктемнің түсі көгілдір.
көзімнің ақ пен қарасы –
Өзекті жанға өмір бұл!

Продолжить чтение

Айгүлді білмейтін қазақ жоқ, бәріміз білеміз. Жазған дүниелерін қызыға, құныға оқимыз. Әйтсе де, меніңше, Айгүл Кемелбаева өз дәрежесінде мойындалмай келе жатқан жазушы. Рас, кезінде «Дарын» жастар сыйлығының лауреаты болды. Бірақ одан бері қанша жыл өтті? Және осы жылдары ол түк жұмыс істемесе екен? Керісінше, жарқын, тың, бітімі бөлек шығармалар тудырудан жалыққан емес. Мына біздің журналға ұсынып отырған екі әңгімесі де, осындай талмай ізденудің, ұлттық болмысымызға, далалық дархандығымызға өте терең бойлаудың жемісі.

Продолжить чтение

Бір қыз үшін Қалқаман елден кеткен.
Шәкерім
Исаханұлы Әнуарбек ағаның рухына.
Автор

Көкте жарқырауық туды. Қалқаман жеті атадан арғы бағзы бабасын түсінде көрді. Ол бұғаз мойнақ су соқпақпен көкжиекке бұлдырай асып барады. Ат басын жабумен тұтас орап тастаған. Саяқ салтатты соңынан қос атпен өзі ілесті.
Сыр бойын жағалай Қалқаман тең құрбы Итбақамен сейілдеген. Ол үркіншілікте анадан тірі, әкеден өлі айрылған шерлі ұл – алғадай, елі жаназасын тірісінде шығарып қойған. Өлім барда қорлық жоқ деп именбей өле беруге бақұл. Ер Көкенайға ат сүйек берген Итбақа.
Жоңғар әскері сең бұзылғандай бері қозғалуға даяр отыр деген суыт хабарды жол-жөнекей өр арғын мен өр найманға жаушы жеткізген. Жер мұзда қалың қазақ арқасы кең еді, шоқ-шоқ тоғай маңында көкек шақырысымен жау көбейер ұсқыны жаман. «Жеті өгіз»* суын ішкен қырғыздың қисапсыз жылқысы манар тауына сыймай, қару-жарақ, азық қосып, бедеу аттарды әбзелімен жабдықтап, үйірлеп жоңғар қоңтайшысына бергенін ұлы жүз үйсін ішіне қорықшы астыртын жеткізген. Қырғыз жоңғар-қалмақты аталы жұрт, ару ел атап, қазаққа қарсы қанды жорықта болысуға серттескен екен. Жетісу мен Қаратау елі үрке көшуден өлердей мезі.
Аламан қазақ баласы Қалқаман мен Итбақа қынлық, кесерлерін белінен шешпей ұйықтауға бейіл. Екеуі көбінесе құладүз қаңғып қазақ шыға барады. Сырдария бойы құмырысқаша өрген дуадақтарды үркітіп, аламан ба, дәруіш пе, біреу қара жаяу безіп келеді. Аттарын тұсап, көгалда аунаған жастар елеңдесе бас көтерді.

Продолжить чтение

Жар басына қамалып,
Жарты лашық тігерсің.
Бұқар жырау

Құс қанатымен жазыда жылымық тартты. Үстірттің жеті жұрт көшкен құладүзінен жарып өтетін құс жолы күдірейген бұлан жон Арқаның жер-суына көлбейді. Жер-жиһанда бұл қиянды құдай көшке жаратқан. Көкте ұшар құстың ізімен, төменде ордалы құланның соңынан көшкен бабасы. Содан бермен көгалды белдерді иен жайлап, мал өсіріп, Құтымның қу шоқысынан Балқантауға дейін ай туса Темірқазыққа сүйеніп, адаспай жүре беретін еді.
Бөрінің айы долыра қысқанда Торғай ойпатынан үдей соққан жел құзға ық болмай, Арқадан Сыр бойына қалың арқар ауып жөнеледі. Алтай Қарпықтың иен жайлауы құлазиды. Ілгеріде көшіп-қону үзілмей тұрғанда бұл даланы бұрынғылар «Іш жақ» деп атаған екен. Орта жүз арғын, бағаналы найман, қыпшақ, керей, уақ пен Кіші жүз алшын, тама, жағалбайлы рулары ежелден қоныстанған.

Продолжить чтение