Зитта Султанбаева-Айман Кодар. Интервью «Арт Атмосфера современного Казахстана»

Зитта Султанбаева — художник, поэт, арт-критик и журналист.  Родилась в Алма-Ате в 1964 г. В 1984 году закончила художественное училище имени Гоголя, отделение монументальной росписи. С 1983-84 по 1987 г.─ была слушателем сценарной мастерской при киностудии Казахфильм.  В 1989-м закончила  Алма-Атинский театрально-художественный институт имени Жургенова, факультет промышленной графики.
Первая персональная выставка ─ в 1993 году в Доме Кино. Кроме традиционной станковой графики активно работает в  самых разных жанрах современного искусства.
С 1990 -2012 г. участвовала в различных групповых и персональных выставках как республиканского, так и международного значения в Казахстане, Кыргызстане, Узбекистане, Таджикистане, России, Азербайджане, Грузии,Чехословакии, Германии,Франции,США и др.

В 2000 г. вместе с Абликимом Акмуллаевым создала арт-дуэт ZITABL.
Вместе они активно и ярко участвовали в выставках современного искусства в Берлине (2002), в Женеве (2002), в Санкт-Петербурге и Екатеринбурге(2002),Новосибирске (2003) в Бонне, Штутгарте и Париже (2003), Венеции (2005,2007), Гяндже (2007),Тбилиси(2009), Перми(2012), Страсбурге(2014)и др.

Зитта Султанбаева является инициатором ряда выставок и проектов при поддержке негосударственных НПО.

 

Айман Кодар: В конце прошлого года  у Вас вышла книга «Арт Атмосфера Алматы», которую по праву можно назвать энциклопедией по искусству Казахстана. Расскажите, что вдохновило Вас на написание данной книги?

Зитта Султанбаева:  Идея пришла в 2012-м году. Появилось желание осмыслить прошедший период в нашем искусстве со времен перестройки. Оглянуться назад и посмотреть на  себя со стороны, но не взглядом отдельного человека, а создать такое поле коллективного взгляда, из которого суждение о прошедшем, а так же надвигающемся времени, вынесет уже сам читатель, который таким образом, как у Кортасара, становится  не пассивным  потребителем навязанной концепции, а, таким образом, соавтором книги! Но я не задавалась целью делать энциклопедию и охватывать весь Казахстан, а ограничила себя исследованием гениев места во время постепенного переезда из Алма-Аты в Алматы.  И в предисловии к книге я оговаривала, что не претендовала на охват всех имен и событий, ограничивая себя неким избранным срезом, с которым пересекалась линия моей жизни.

Я поделилась этой идеей   с экспертом от OSI – Маргаритой Амвросовой. Она же помогала мне составлять заявку в OSI – Институт «Открытое общество» (англ. Open Society Institute, OSI). Но, мой книжный проект у них не прошел дважды:  поначалу совет зарубил будущую книгу из-за концентрации внимания на одном городе, а не на регионах, а во второй раз меня отфильтровал  экспертный комитет Молодежной программы фонда Сороса. И это торможение процесса шло на благо книге, она должна была отстояться!

В 2013-м я подала свою заявку на конкурс «творческих проектов», инициированный Управлением Культурой и его поддержали! Мы все тогда реально обрадовались, что на проблемы культуры стали обратило внимание государство,  но, через  пару лет команда вновь сменилась! И все проекты зависли в воздухе, не только мой. Все пришлось начинать с нуля! Я бросила клич в фейсбуке. Откликнулись мои друзья и коллеги, спасибо им! Меня поддержала компания «Aстана Моторс». Таким образом, мы завершили этот проект!

Продолжить чтение

Ирина Суворова. Господи, посмотри…

Ирина Суворова — боксер-поэтесса, путешественница и просто неординарная личность. Родилась в Усть-Каменогорске. В данный момент в основном проживает в Алматы. Пишет как любовную лирику, так и гражданско-патриотические памфлеты. В творчестве присутствуют философские и историко-мифологические мотивы. Сама поэтесса отмечает, что все тексты в мире созданы от любви и о любви.

***
Господи, посмотри: нет во мне ни ада, ни рая — только лишь неизбывная пустота.
Я прошла вереницу жизней, людей, событий — больше никогда не вернусь туда.
Ты был милостив, строг, безыскрен… Но ты был мной, и я знала об этом, да.

В месте, где я теперь, принято обращаться к тебе “Аллах”, голодать в Рамадан и курить гашиш.
Я смотрю на людей, и мне кажется, что из каждого ты навылет в глаза глядишь.
Чтобы оказаться ближе к тебе, незачем посещать мечети, церкви, взбираться до самых крыш.

Господи, сколько лишних вещей мы создали, реализуя иллюзию полноты.
Забываем друг с другом поговорить, но у каждого куча гаджетов и понты.
Мало кто понимает, что пресс бабла в общем-то не спасает от нищеты.

Почему бы тебе не открыть путь гармонии и любви каждому из твоих детей?
Да, я понимаю, что все твои испытания делают нас спокойнее и мудрей.
Боже, но посмотри — многие так и умирают в каменных тупиках, не открыв для себя вообще никаких путей.

Господи Всемогущий, сотвори и раздай каждому из любимых тобой по кусочку душевных сил,
Чтобы он на секунду замедлил привычный бег и себя спросил:
“Чем я лучше себя вчерашнего?” — и такой вопрос задавал ежеутренне до последних своих седин.

15 июля 2017, Алматы

***

Как это – жить в пугающей пустоте,
Когда, вроде, звонят, но какие-то всё «не те»,
Когда вечер заполнен бытом…
Каждый вечер заполнен бытом,
А огонь из груди к людям унёс Прометей.

Жизнь осталась на старых фото – листай альбом;
Вот ты счастлива, вроде, но как-то всё не о том.
Каждый был тебе другом, братом, дышал в висок.
Каждый бросил тебя умирать, когда вышел срок.
Из последних сил тщишься ты воссоздать Содом.

Город чешет за ухом, манит в свои огни.
Декаданс подворотен, мрачное «let it be».
Только не за кем на край света, за грань в костёр.
Утро с запахом кофе, а номер случайный – стёрт.
И нет другого греха, кроме нелюбви.

4 марта 2014, Алматы

***

Она забыла про меня,
Моя Иштар, моя Царица.
И в душу пущена стрела,
Как умирающая птица.

Отец Богов, Верховный Ан,
Подай же знак мне от супруги!
Я в то мгновенье умирал,
Когда ко мне тянула руки

Первичный Хаос – Тиамат.
Нергал – владыка мира мёртвых
На растерзание к Анат.
Отдал в Семитский мир голодных

Меня за веру, за любовь,
За преданность моей Инанне.
И про меня забыли вновь.
Я не прошу о состраданьи!

Нет преданней моей любви!
Да пусть поглотит меня Эра,
Коль хоть на каплю чистоты
Моя к тебе лишилась вера.

12 – 15 февраля 2006, Усть-Каменогорск

***

В ключичных твоих впадинках столько жизни,
Сколько и смерти в твёрдых твоих ладонях.
Боль, одиночество, слёзы глаза твои выжгли,
И нет ничего за порогом паров алкоголя.

Улыбка твоя затмевала сиянием солнце,
И ты научил улыбаться меня, несмотря на усталость.
Казалось, что счастье такое раз в жизни даётся.
А годы прошли, показав, что, увы, не казалось.

И вот ты сидишь на краю необъятного мира
Унылый и гордый, гитару держа за плечами.
И каждый альбом твой – попытка заткнуть эти дыры,
Унять эти мысли, что стали тебе палачами.

Ты съел себя заживо, милый. Расчёсывай раны,
Сдирай с себя кожу, топи себя в роме и гроге.
Дракон поднебесный, в объятьях земного тумана
Забывший о том, что мы сами и есть свои боги.

16 мая 2011, Усть-Каменогорск – 10 июня 2016, Алматы

***
Вот когда у тебя заплетаются ноги и ты после удара в печень
Вдруг понимаешь, что запас твоих жизненных сил не вечен,
Рефери произносит: раз.
Падаешь на канвас.
Думаешь: подышу.
Слушаешь сердца шум.
Чувствуешь каждый сосуд, заполняемый кровью внутри тебя.
Откуда-то дата всплывает в памяти: пятое декабря.
Завтра: слава или позор?
Линии жизни кривой узор.
Не обойдёт молва.
Рефери произносит: два.
Перед глазами из пелены выступают ботинки рефери, ноги его крепки.
Мир пульсирует и сжимается до толстых пальцев его руки.
Голос ближе и дальше.
Пульс учащённо пляшет.
Звёзды сыплются из груди.
Рефери произносит: три.
И время мучительно больно тянется, ползёт тише улитки на склоне Фудзи.
«Всего три секунды, – думаешь ты, – ещё целых семь, и меня отпустит».
Пытаешься пот сморгнуть,
Воздух в себя впихнуть.
Адская карусель.
Четыре. Пять. Шесть. Семь.
Свет софитов, камеры стрёкот. Трибуны замерли. Восемь. Девять.
Ты начинаешь вставать. И вот тут-то сознание гаснет. Финал. Рефери произносит: десять.

О бое Сергей Ковалёв vs Роман Симаков, состоявшемся 5 декабря 2011
25 декабря 2015, Воронеж

***
Расскажи мне, мой друг, как в тебя входит осень без стука.
Расскажи мне, кем стал ты за время, что мы друг без друга.
И какие узоры сплетают в твоём Таганроге,
Кишинёве ли, Праге, других городах ли дороги?

Не обрезал ли хаер, не выбросил ли гитару?
Отыскал дело жизни или же всё по малу?
Расскажи, как поёт в тебе ветер… В тебе он ещё поёт ли?
А приходит ли в сны твои маленький Оле Лукойе?

Что ты пьёшь теперь: виски, коньяк, куантро или пиво?
Ты не хочешь вернуться к рассветам на Финском заливе?
Вот один за одним навсегда в тебе гаснут огни.
Расскажи мне, как это – жить совсем без любви.

23 марта 2014, Алматы

Мантра

Я сама себе и отец, и мать, и любимый брат,
Неподъёмный груз и сама же себе домкрат,
Я трамвай и в нём единственный пассажир,
Скупердяй, при том искуснейший из транжир,

Я вагон и рельсы, каменщик и стена,
Я шахтёр, фонарь и выработанная руда,
Я и автор книги, и книга, и тот чувак,
Что читает книгу – и будет вовеки так,

Я магнат, богатый не деньгами, но душой,
Из своих сокровищ построил я дом большой,
Не пугает меня лишенье того, что вне.
Всё, что нужно мне, оно уже есть – во мне.

19 июля 2011, Усть-Каменогорск

***
На обед я съедаю манго, обгладывая до кости.
Я учусь, как местные, радоваться, цвести.
Я суммирую впечатления и разделяю страхи.

Мудрость Гоа в том, что свобода в тебе самом.
Мы бессмертны этим, покуда в себе несём
Поднебесную тишину — всюду, как волахи.

3 марта 2017, Арамболь

Наталья Абдулвалиева. Конец авангарда

Между губами поцелуя
Стекло одиночества.

Роже Жильбер-Леконт

Вам не кажется, что в этом свидании нет ни грамма любви? А только похожее равнодушие к любовникам чужой страсти, которые разбрасывают стихи, как кожуру апельсина по мраморному полу серой реальности.
Облака застонали, превращаясь в холодное море.

Вы верите в «Постоянство памяти»? La persistencia de la memoria представляется мне накрывающей волной, которая заставляет меня снова вспоминать вечер нашего знакомства.
Однажды чуть выше моего левого уха появился голос. Повернув голову, я увидела половину Вас и, чувствуя тревожное нарастание внутри, встала, обернулась и онемела: передо мной расцветал Темный сад.
Был голубой полдень с обещаниями прохладного вечера. Было спокойное море, на горизонте которого появился Ваш надменный корабль.

Вы сидели в глубоком соломенном кресле, долго говорили о Паалене и на вашем фоне медленно темнел пейзаж.
Строгий костюм и каменное высокомерие фраз… Зачем Вы мне сразу понравились?

Продолжить чтение

Alberto Frigerio. 5 ways to further enhance the visiting experience of the А. Kastyev state museum of arts of the republic of Kazakhstan

As reported in its official web-site (http://www.gmirk.kz/index.php/en/home) the Kastyev State Museum of Arts in Almaty is ‘the largest art museum and the country’s leading research, cultural and educational center in the field of fine arts’. The museum opened to visitors on 16 September 1976. Since then it has become a point of reference for all those people, Kazakhstanis and foreigners, with a genuine interest in the visual arts.

Overall, this museum has a collection of over 25.000 works of art. The core of the permanent exhibition are outstanding paintings and sculptures from Russian and Kazakh artists (such as Kasteev, Yesirkeyev, Yesken, and many others). Still, visitors can also appreciate examples of decorative and applied arts of Kazakhstan (entrance hall on the first floor), western European masterpieces (mainly Italian, Flemish and German paintings and sculptures) and exceptional oriental artworks (paintings, sculptures and porcelains, mostly produced in China, India and Japan). The enjoyment of the collection is further increased by a series of strategic interventions aimed to enhance the visiting experience. In the last year, for example, the museum introduced audio guides and informative panels for blind people in order to best meet the demands of its visitors. Beyond the permanent collection, this museum organizes over 80 temporary exhibitions per year (the last one was “The Lines of Inspiration” by Alexei Utkin and GaBo sisters) as well as multiple special events (like, for example, the saxophone evening or the night at the museum). Moreover, a free access to the museum is occasionally granted thanks to the constructive collaboration with different private institutions (an example is the Museum Free Admission Initiative by Astana Motors, which allowed free access and guided tours to the museum from October 1 to October 31 2017). The objective of the museum is to increase the number of visitors and reach diverse categories of audience by renovating and diversifying, on a regular basis, its artistic offer. The Kastyev museum is also active in the field of scientific research: through the valuable work of its 9 research centers the museum regularly provides lectures and conferences dedicated to the world of fine arts.

Indisputably, the Kastyev museum plays a core role in the cultural framework of Almaty city, acting as touristic attraction (102.050 visitors in 2016), educational center and space of social development. On 26 September 2017 the author of this article organized a lecture at the Kastyev museum with the fourth-year students of regional studies (English department) who were attending his course “Cultural and Religious features of Central Asian countries”. Students highly appreciated their experience at Kastyev museum because they had the chance to appreciate the view of exceptional samples of visual arts as well as understand better some ideas and concepts of museology previously examined in class. At the same time, during the visit they had the specific task to critically examine the museum structure and its collection management in order to identify eventual weaknesses and/or potential opportunities. This article briefly sums up the results of their observations sincerely believing that the Kastyev museum’s staff might turn out precious information from these valuable comments.

Продолжить чтение

Айгерим Тажи. Өлеңдер. Орыс тілінен аударған Орал Арукенова

Айгерим Тажинің өлеңдері          

         * * *
У бога
полный карман людей
у нищего
полный карман счастья
поделись со мной человек
у меня есть море взамен
большое теплое море
рыба
лодка
и снасти

Окна направлены на восток.
Лето бьется за занавесками.
Пахнет подушка недавним сном,
утром воскресным, детством.

Ключ повернулся в тугом замке.
Кто там пришел и спешит разуться?
В теплой пижаме в одном носке
добежать к нему, не споткнуться.

* * *

Ветер мотает, путает волосы,
в рот залетает голосом.
Что-то шепчу я листьям засушенным,
сердце врачуя. Слушают.
Входит без стука ветер заплаканный
в парус мой тусклый, смятый.
Волосом белым с темени падает
груз переспелых лет.

 

Орал Арукенованың аудармасы

* * *

Жаратқанның қалтасы —
толған адам
қайыршының көңілі —
көл-дария
бөлісе гөр адамзат
қалауынша
жылы шалқар теңізім бар
балық
қайық
жабдығы да

* * *

Шығысқа қарап тұрған терезеде
тулаған жаз.
Жастығымнаң аңқыған
Түсімдегі жексенбі таң, бала кезім.
Тығыз құлыптың кілті әзер бұрылды.
Кім екен ол — іле-шала аяқ киім шешіп жатқан?
Сол бойы сыңар ұйық, пижамада
сүрінбей шіркін оған жетсем екен.

* * *

Жел шашымды жалбыратып, шатыстырды
ауызыма дауысымен ұшып кірді.
Қураған жапыраққа сыбырлаймын
жаныма шипа қылып. Тыңдайды.
Сұраусыз еніп жатыр жастанған жел
желкеніме өңі кеткен, жапырайған.
Жылдардың ылбыраған тауқыметі
Ақ шаштай түсіп жатыр басымнан.

Антуан де Сент-Экзюпери. Бала патша. Француз тілінен аударған Мария Арынова

Шынымды айтсам, түпнұсқасында «Кішкентай Ханзада» деп аталатын Антуан де Сент – Экзюперидің бұл шығармасын аудару ойымда жоқ еді.Өйткені,қазақшаға аударылған болатын.

Алайда, Әуезхан Қодар және басқа да қалам ұстаған кісілер түрткі болды. Олар бұл шығарманың орыс тіліне аударылған екі- үш нұсқасы бар екенін алдыма тартып,көзімді жеткізді. Сондықтан, мен де қазіргі күні қалыңқырап, еленбей келе жатқан аударма саласында тағы бір рет бағымды сынағым келді.

Әуезханның көзі тірісінде өзі оқып, менің «Бала Патша» деп алғанымды да қолдап еді. Ұнатқанын мақтанышпен айта аламын.Кез келген баспаға пікір жазып беруге дайын екенін айтқан болатын.

Сонымен,қалың көпшілікке ұсынамын. Пікірлеріңізді мына адреске жолдасаңыздар болады: a.marya@mail.ru

БАЛА    ПАТША

(Кішкентай Ханзада)

Антуан де Сент — Экзюпери

Суреттер автордікі

Леон Верт  атты ағайға арнаймын

Балалар!

Қолымдағы кітабымды сендерге емес, үлкен кісіге арнағаным үшін кешірім өтінемін. Неге олай еткенімнің себебі көп, ең бірінші себеп: Леон Верт — менің жер жаһандағы ең жақын досым.Екінші себеп: бұл кісі қандай үлкен ағай болса да бәрін түсінеді, әсіресе,балалардың жан –дүниесін бірден ұғып, айтқызбастан  сезеді. Ал, үшінші себеп: бұл ағай Францияда тұрады және ол мұнда  жадап- жүдеп жүргені былай тұрсын, аштықтың да азабын тартып жүр.Сондықтан, оның жабырқау жанын жұбату үшін осы шығармамды  әдейі арнауды жөн көрдім.Ал,енді менің бұл айтқан уәждерім көңілдеріңе қонбаса, қазір ересек ағай болып отырған досымның кішкентай бала кезіне,оның балалық шағына  арнаймын. Себебі, үлкен кісілердің бәрі бір кезде кішкентай бала болды емес пе?(Бірақ, неге екенін олардың көбі соны мүлде ұмытып кетеді) Ендеше, сөзімді мен былай деп түзеткім келеді:

кішкентай бала кездегі

Леон Вертке арнаймын

I

…Сол бір ғажап суретке таңырқай қарағаным әлі есімде. Менің алты   жасар кезім шығар деймін. «Бастан кешкен оқиғалар» деп аталатын адам аяғы баспаған  ғажайып орман туралы ертегілер жинағы қолыма қалай түскені есімде жоқ.Тек, сол кітаптың ішіндегі бір сурет менің жанымды астаң- кестең еткенін білемін. Міне, сол суреттің копиясы (өзімше айнытпай салғандаймын ).

Ол кітапта былай депті: «Айдаһар жылан қолына түскен  олжасын (әрине, ол анау- мынау кішкентай жануар емес екені белгілі) шайнамастан, сол күйі жұта салады, тіпті қиналмайды да. Содан соң айдаһар қимылдамастан сұлық жатады. Сол жатқаннан мол жатып ,алты ай бойы қалың ұйқыға кетеді.Осы мерзім ішінде жұтып алғаны да қорытылып бітеді екен. »

Мен ит тұмсығы батпайтын джунглидің небір сырларына таң қала отырып, қолыма бояу қарындашымды алдым. Не болса да алған әсерім алғашқы суретімді салуға итермеледі. Менің номері 1-суретімді енді сіздер де көріп отырсыздар. Міне ол былай болып шықты:

Мен салған суретімді алдымен  үлкен кісілерге мақтанып көрсеттім және олардан: « Мына сурет қорқынышты ма? Сендер шошып кеткен жоқсыңдар ма ?» — деп сұрадым.

Продолжить чтение

Тілек Ырысбек. Өлеңдер

Іңір. Сплин.

(Экспромт)

Кешірем деп көңілімнен көктемді,
жапыраққа кеттім бояп көп өлең.
Күбірлейді, көлеңкелер үн түнсіз
көшіре алмай күнелтем.

Қызыл іңір кірпігенен үзілген
Мұңға айналған жәдігіөйлеу пішінмен
Кірпігімнен тастай салдым абайсыз
Сағынышты түскен құлап көзімнен.

Айықпас,
уақыттар жамырап ағады,
Бояуы секілді көңілсіз өмірдің.
Бір жұлдыз аспаннан мезгілсіз құлады.
Бір уыс түн болып төгілдің.

өмірдің өзіндей күрсінген
есіме өзімді түсірдің…
 

Жасыл элегия

Жасыл ауа жапыраққа құлады,
жапырақтар жапырақтар жылады.
қоңыр ойды уысынан тамызып
мұң сүйеніп сары түнде тұр әні.

Күмбір-күмбір күмбірлей түс киелі,
Көкжиектің ағылсын бір тиегі.
Таулар өлең оқымайды таусылып
Өйткені оның ақын емес жүрегі.

Бұлым-бұлым бұлтқа айналып қабірім,
Жұлдыздардың берем басып сарығын.
Топырақта жатқан шулап тамырым
топырақтан табам өмір жарығын.

Бұлым-бұлым бұлтқа айналып қабірім …

***

қауырсындарын бұлттарға малып,
Сәндуғаштардан сәлем жолдадым.
Мен саған тылсым әуен боп барам,
Пернесін басып роялдардың…

***

Жанарыңнан таптым қалай теңізді,
Тағыдырымды және сондай ең ізгі.
Ұжымаққа айналсыншы бар әлем
өтінемін аз ғана сен жымишы…

Табиғат элегиясы

(Экспромт)

күн құлап аспаннан, түн сырға тағады.
көкжиек жалбырап барқыт ай жылады.
көкбұйра шашының сәулесін жамылып
Аспаннан ақ бұлттар жамырап ағады.

қайыңдар ән салып теректер теңселер,
бір ұлы оркестр симфония сазына.
нимфалар -арфаның сезімін сипалар
табиғат өзі бір ғажайып музика.

көңілсіз ойлардың қуалып елесін.
Табиғат сұлу қыз бұлтитар кеудесін.
бір сәттік әсерді сидырған сезімге
О ұлы құдірет мен сені сүйемін.

Теңіздер маңдайын сүйгізіп бұғазға,
Перілер жап-жасыл медзуа жамылар.
Әйнектің бетінен мәнсіздік тайғанап
Көлеңке көзіне топырақ көмілер…

 

Нобель сыйлығының иегері С. Беккеттің Джойс туралы аңдағаны. Орыс тілінен аударған Тілек Ырысбек

Беккет Джойспен жиырмасыншы жылдары Парижде танысқан. Таныстығы достықпен ұласқан. Осы кезде «Финнеганның азасы» еңбегінің жазылу барысындағы әдеби көмекшісі болған.

 «Финнеганның азасы»  романында  форма – оның мазмұны, ал мазмұны – оның формасы. Кейбіреулері мұның таза ағылшын тілінде жазылмағаны турасында шағымданып жүр. Шындығында, бұл мүлдем жазылмаған дүние. Мұны оқып керегі жоқ, мұны тек қана оқу керек және бұны көру керек, әрі тыңдау керек.

Оның прозасы әлдене туралы емес, сол «әлдененің» өзі туралы. Сезімдер маужырағанда, сөздер де көздерін тарс жұмады. Ал сезімдер теңселіп вальс билесе, сөздер де қосылып шыр көбелек айналады. Мұндағы абзацты аяқтаушы Шонның Пасторалі*:

«Ұшқындаған махаббат сезіміне шым-шым бата түсу үшін шампан толы бокалдың бүйірін сығымдай түсемін. Албырттықтың аппақ қар секілді менің сезіміме жабысқан жұмбаққа толы еліктіргіш қасиеті булыққан санамның маржандарын түйрей түседі. Сізбен бірге Мен де, құшақ жетпес байғұс та əлсіз бөксеммен ант етемін: Сізге əрқашан адал болатынымды дəлелдеймін, тік ішегім шіріп түскенше Мен сені сүйіп өтем! Долу».

Продолжить чтение

«Улисс» романының «Одиссеймен» үндестігі. Орыс тілінен аударған Тілек Ырысбек

Джеймс Джойс 1902 жылы Ирландияны тастап, Парижде қуғында өмір сүре жүріп, сұңғыла кемеңгерлігімен өз замандастарынан әлдеқайда ауқымды әрі күрделі мақсаттарды алдына қоя білді. Католиктік тәрбие алған ол, өз заманының жалғандығын жете түсініп, гуманистік қалыпта, XX ғасырға бейімделе бастаған зорлық пен зұлымдықтың алдын алуға тырысты. Оның алғашқы еңбектері шебер әңгімешілдігімен танылып қана қоймай, әлемдік өредегі Чехов, Мопассан сынды алыптармен аты қатар аталады. Джойс шығармаларында Ирландияның астанасы Дублинді адами қасиеттен айырылып, рухани құлдырауға ұшыраған жансыздар қаласы ретінде бейнелеп, ондағы қоғамның жиіркенішті, ұсқынсыз тұстарын асқан шеберлікпен өзіндік жазу мәнеріне салып суреттеп береді. Дегенмен, бастапқы шығармашылығында Джойс шынайы реалистік дәстүрдің аяқтаушысы ретінде көрінсе, кемеліне келген тұста оның басты қарсыласына айналды.

Оның шығармашылық жолындағы аса маңызды еңбегінің бірі «Улисс» романы 1914 жыл мен 1921 жылдар аралығында өзі тұрған Триес пен Цюрих қаласында жазылып, 1922 жылы жарыққа шықты. «Улисс» атауымен «Одиссейдің» байланысы барын кітаптың басындағы Джойстың емеурінінен анық аңғара аламыз. («Улисс» атауы «Одиссей» кейіпкерінің атымен аталған). Гомердің «Одиссейі» мен пара-пар эпос жазуға бел буған ол замандастарының батылы барып жаза алмайтын тақырыпқа қалам тартуға бекінеді. Жазушы Шекспир, Гомер, Дантелермен жарыса жүріп, солар салған соқпақты бағдар етіп алады. Әлбетте, мұндай өзіндік замана эпосы әдебиетте үстемдік етер роман жанрына айналатыны анық еді.

Джойстың аталмыш романының маңызды бөлігі, яки жетпіс бетке жуығы гомерлік шытырман оқиғаларға байланысты өрбігендіктен, романның әр бөлімінде «Одиссейдің» әртүрлі саяхаттарына параллель ұқсастықтардың табылуы «Одиссеймен» байланыстырудың тағы бір себебін аңғаруға болады. Бұл романда оқырман автордың түпкі ойын аңғармауы да мүмкін, сондықтан, автор ойын білу – романды оқудан да әлдеқайда құнды болары анық.

Продолжить чтение

Наши авторы

НАШИ АВТОРЫ

Сулейманов Джавдет. Академик АН РТ, профессор КФУ, д.т.н., директор института прикладной семиотики Академии наук Республики Татарстан, консультант Международной академии КОНКОРД.  (Татарстан)

Жаксылыков Аслан. доктор филологических наук, профессор КазНУ им. аль-Фараби (Казахстан, Алматы)

Алпысбаева Т., магистрант кафедры русской филологии и мировой литературы КазНУ им. аль-Фараби (Казахстан, Алматы)

Турарбекова Лаура. Доктор философии (Университет Жан Мулен Лион 3, Франция)

Кандидат философских наук (КазНПУ им.Абая, Казахстан)

Зеленский Алексей. Магистр философских наук, доцент (КазНУ им.аль-Фараби, Казахстан)

Мямешева Галия. Кандидат философских наук, доцент (КазНУ им.аль-Фараби, Казахстан)

Грякалов Алексей. Доктор философских наук, профессор, председатель жюри премии «Вторая навигация» Санкт-Петербургского философского общества. Член президиума Российского философского общества. Руководитель научно-образовательного центра «Философия современности и стратегии гуманитарной экспертизы». (Россия, Санкт-Петербург)

Пилявский Нестор. Писатель, переводчик, антрополог. (Россия, Москва)

Цендровский Олег. Кандидат философских наук (Нижегородский государственный педагогический университет им. К. Минина, Россия)

Арукенова Орал. Магистрант факультета филологии (КазНПУ им.Абая, Казахстан), литератор. (Казахстан, Алматы)

Султанбаева Зитта. Художник, поэт, арт-критик, писательница и журналист. Первая персональная выставка ─ в 1993 году в Доме Кино. Кроме традиционной станковой графики активно работает в  самых разных жанрах современного искусства. В 2000 г. вместе с Абликимом Акмуллаевым создала арт-дуэт ZITABL. В 2016-м выпустила  книгу «Арт Атмосфера Алма-Аты». (Казахстан, Алматы)

Ирина Суворова.  Боксер-поэтесса, путешественница. (Казахстан, Алматы)

Айгерим Тажи. Казахстанская поэтесса

Наталья Абдулвалиева. Писательница, переводчик. (Казахстан, Алматы)

Alberto Frigerio.  Prof. Almaty Management University (Казахстан, Алматы)

Тлек Ырысбек. поэт, переводчик, журналист, студент КазНУ им. аль-Фараби  (Казахстан, Алматы)

 

 

 

 

 

12